Kennispool voor Eindhovense hightechindustrie

Gepubliceerd op maandag 29 oktober 2012

Jonge technici willen spannende projecten en hoppen daarvoor van werkgever naar werkgever. Yacht speelt met regionale kennispools van specialisten in op deze zoektocht naar uitdagingen. Johan Vervoort, een 25-jarige werktuigbouwkundige: "Ik heb afwisseling nodig. Het lijkt me verschrikkelijk om tot mijn 65ste bij één bedrijf te zitten."

Ing. Bram van de Kerkhof (29) heeft in zijn prille carrière als elektrotechnicus al aardig wat bedrijfsculturen gezien. Hij werkte bij het onderzoeks- en ingenieursbureau IMST in Duitsland ("doorgegroeid naar programmeur"), wilde na drie jaar iets anders en kwam bij detacheerder Yacht in dienst. Voor Yacht werkte hij eerst bij chipmachinefabrikant ASML, daarna bij het Duitse XTREME Technologies, een ontwikkelaar van ‘extreme' ultraviolette lichtbronnen, en nu alweer een half jaar bij FEI, producent van elektronenmicroscopen. Dat zijn in totaal vijf bedrijven. In nauwelijks vijf jaar tijd. Uitzonderlijk? Niet voor iemand van zijn leeftijd.

Detacheerder Yacht ziet er brood in. Ir. Stijn Berden, competence director Technology van Yacht: "De X- en Y-generatie hebben heel andere eisen gekregen. Ze willen keuzevrijheid en werken aan toonaangevende technische projecten. Ze bepalen zelf wel wat goed voor hen is. Om hieraan tegemoet te komen, experimenteren wij met kennispools. Echte specialisten kunnen zich bij verschillende bedrijven ontwikkelen en zich op steeds weer nieuwe interessante projecten richten. Bram is een van de ongeveer 90 hoogopgeleide technici in onze pool met systeemtesters. We hebben ook een pool met mechanici en elektrotechnici."

Geen sleur
Eindhoven, 31 januari 2012. Hevige sneeuwval heeft de High Tech Campus omgevormd tot een poollandschap. We zetten koers naar de markante blokkendoos van detacheerder Yacht, die een complete vleugel heeft gereserveerd voor de pool voor mechanici en elektrotechnici. Enkele Polen, een Griek, een Afghaan, twee Belgen en zo'n twintig Nederlanders werken er aan hightech-projecten die één belangrijke overeenkomst hebben: ze zijn allemaal tijdelijk. Op de beeldschermen van de heren (dames zijn er helaas niet) zien we complexe schema's en onbegrijpelijke ontwerptekeningen.

De pool moet in de loop van dit jaar in omvang groeien, vindt businessunit-manager ir. Dirk Jan van Lubek van Yacht: "We zouden het talent zelfs uit China halen als we daar de weg wisten. Het punt met China is dat het niveau zo varieert. Dus eerst maar eens toppers in Europa zien te vinden." Het gezelschap dat hier bij elkaar zit is ofwel in dienst bij Yacht ofwel zzp'er. Vooralsnog werken ze voornamelijk voor ASML, maar daar gaan zich straks ongetwijfeld meer werkgevers bij voegen. Voor regionale bedrijven als Philips Healthcare, vrachtwagenproducent DAF Trucks en het industrieel conglomeraat VDL is de pool interessant aangezien de conjunctuur momenteel zulke heftige grillen vertoont. Soms hebben ze hoogwaardige kennis nodig, soms niet. Yacht maakt zich sterk om de mensen op tijdelijke basis te leveren.

We treffen werktuigbouwkundig ingenieur ir. Johan Vervoort (25). Sinds oktober is hij als zzp'er verbonden aan de kennispool, die hem voorziet van de spannendste klussen. Vervoort: "Ik selecteer niet op bedrijven maar op opdrachten. Omdat mechanici zoals ik schaars zijn, kan ik de leukste projecten eruit kiezen en van begin tot eind begeleiden, inclusief projectspecificatie, het conceptontwerp, doorontwikkeling en verificatietests bij de klant. Zo krijg ik alle aspecten van het ondernemerschap in de vingers. Ik werk momenteel voor ASML. Als DAF Trucks een uitdagende opdracht voor me heeft, mogen ze bellen. Die afwisseling heb ik nodig. Het lijkt me verschrikkelijk om tot mijn 65ste bij één bedrijf te zitten vegeteren. Ik vind dat je jezelf moet blijven uitdagen en ontwikkelen, anders wordt het een gigantische sleur."

Naast zijn werk voor ASML ontwerpt Vervoort momenteel een onderdeel van een productielijn voor Vervos, een klein ingenieursbureau in de buurt. Het zwaartepunt ligt echter bij ASML. Aangezien dat bedrijf momenteel op volle toeren draait, heeft Vervoort het komende jaar werk genoeg. Hij rekent zichzelf overigens niet rijk. Het zijn rare tijden. De economie kan ineens als een plumpudding in elkaar zakken. Het lijkt Vervoort daarom verstandig vooral te vertrouwen op zijn eigen kennis. Op zijn vakgebied behoort hij tot het beste wat Eindhoven te bieden heeft.

Soms geen opdracht
Vervoort en Van de Kerkhof behoren volgens Yacht tot de 49 procent van hoogopgeleide technici die totaal geen moeite hebben met tijdelijke opdrachten vanuit kennispools. Van de overige 51 procent wil 29 procent pertinent niet in een pool werken en geeft 22 procent aan het nog niet te weten. Voor Van de Kerkhof wegen de voordelen het zwaarst. Via Yacht kan hij snel van projecten wisselen zonder dat hij er moeite voor hoeft te doen. Toen hij vanuit Duitsland terug wilde naar Nederland voor een nieuwe uitdaging (waarbij hij weer eens zijn handen kon gebruiken) wist Yacht iets voor hem te regelen. Hij hoefde zelf niet op zoek, hij hoefde geen acquisitiegesprekken te regelen en niet te solliciteren.

Nadelen zijn er ook. Van de Kerkhof: "Ze hebben niet altijd een opdracht voor me. Er kan soms een tijdje tussen zitten. Mijn salaris loopt dan trouwens wel gewoon door. Dan doe ik voor Yacht bijvoorbeeld recruitment of accountmanagement. Dat levert me veel nieuwe softskills op. Maar de ontwikkeling op mijn eigen vakgebied staat dan even stil. Eigenlijk kun je je dat niet permitteren als je competitief wilt blijven."

Ook voor werkgevers is het even wennen. Zij moeten leren omgaan met het feit dat innovatieve kennis van bedrijf A makkelijk bij bedrijf B terecht kan komen. Van de Kerkhof: "Je kunt je afvragen of dat een nadeel is. Ik zie het eerder als een voordeel voor de werkgever. Die krijgt de beschikking over iemand die snel is ingewerkt. Ik heb trouwens niet het gevoel dat dat echt speelt. Ik merk in elk geval niet dat ikzelf als externe word afgeschermd van bepaalde kennis. De meesten weten niet eens dat ik gedetacheerd ben. Volgens mij zien ze mij als een volwaardige medewerker."

Hoe denkt Vervoort over het uitlekken van bedrijfsgeheimen door de wisselingen van opdrachtgevers? "Ik denk niet dat bedrijven als ASML of Philips Healthcare hun corebusiness zomaar bij een externe partij neerleggen. Voor het mkb werkt dat anders. Kleine bedrijven hebben geen keuze en laten mij bij wijze van spreken hun paperclipmachine bouwen. Ik ken dan inderdaad het geheim van de smid. Wat mij betreft is dat geen issue. Ik ga een gentleman's agreement aan en teken een geheimhoudingscontract. Klaar."

Grote speeltuin
"Uitlekken van bedrijfsgeheimen is inderdaad geen issue", stelt ook ir. Ben Gorissen, directeur IVVR van de business unit Interventional X-Ray van Philips Healthcare. Het is eerder andersom, vindt Gorissen. Mensen doen bij andere bedrijven weer nieuwe skills op, die altijd van pas komen. Ze houden een frisse blik en blijven scherp op verbeteringen. Iedereen profiteert daarvan. Gorissen: "Het zou natuurlijk anders worden als onze concurrenten Siemens Healthcare en GE Healthcare ook in de pool zaten. Gelukkig zijn die niet in deze regio gevestigd."

Waar ASML al royaal aftapt uit de pool met systeemtesters, denkt ook Philips Healthcare erover na om dit te gaan doen. Het bedrijf heeft regelmatig tijdelijk systeemtesters nodig. Gorissen legt uit dat dit absolute zwaargewichten moeten zijn: "Deze afdeling werkt aan cardiologische, vasculaire en neurologische innovaties, bijvoorbeeld een hartklep plaatsen zonder open hartoperatie. Qua leren en innoveren is het hier één grote speeltuin voor jonge mensen. Maar we stellen hoge eisen. Onze systeemtesters moeten voldoende domeinkennis hebben en de hele omgeving snappen. We praten over complexe technologie voor bijvoorbeeld een complete behandelunit, met een patiënt die op tafel ligt, infuuspompen, robotarmen en beeldschermen. Alle onderdelen moeten op alle niveau's getest worden. Liefst door mensen die we vaker kunnen inzetten en dus niet steeds hoeven in te werken."

Voor Gorissen heeft de pool grote voordelen. Hij hoeft zijn testers namelijk slechts te betalen voor de tijd dat hij ze nodig heeft (en houdt de kosten in de hand). Bovendien kan hij snel schakelen als er onverwacht iemand uitvalt wegens ziekte. De complicerende factor, die hem ervan weerhoudt nu al toe te happen, is dat de vraag naar deze specialisten flink fluctueert. Bij Philips Healthcare zijn gaandeweg de ontwikkelcyclus van een project steeds meer testers nodig. In het begin moet misschien één persoon een week testen, in de laatste fase zijn er soms drie maanden lang wel acht testers nodig. De fluctuaties in de vraag zien we niet alleen bij Philips maar ook bij de andere bedrijven. Stel dat die tegelijkertijd ook een piek hebben? Kan Yacht ook dan garanderen dat Gorissen zijn testers krijgt?

Urgentie
Het succes van de systeemtestpool staat en valt volgens Gorissen met de samenwerking tussen de bedrijven. Een potentieel van tien grote regionale bedrijven zou voldoende vraagmassa creëren om genoeg goede mensen fulltime aan het werk te houden en alle pieken op te vangen, ook als verschillende bedrijven tegelijk omhoog zitten. Gorissen: "Het mechanisme werkt niet als er op zulke extreme piekmomenten onvoldoende capaciteit is, en ook niet als mensen op de bank terecht komen en toch betaald moeten worden. Dan worden ze te duur. Die puzzel moet Yacht nu kraken. We willen 100 procent garantie dat de specialisten beschikbaar zijn zodra wij ze nodig hebben."

Stijn Berden van Yacht zit met een te kraken puzzel: "We zitten dicht tegen die 100 procent aan. Hierover gaan we met Philips graag het gesprek aan. Ik denk dat we hen straks wel tevreden kunnen stellen want we zijn bezig met het uitkopen van alle goede systeemtesters van andere bureaus. Wij organiseren de boel en zijn voor grote partijen in de regio straks de meest interessante partner, zeker als de economie weer aantrekt en de urgentie bij de bedrijven stijgt. Met de pool voor mechanici en elektrotechnici hebben we in elk geval bewezen dat het kan."