Ontwikkelaar, zo zet je je tanden in open source!

Gepubliceerd op donderdag 14 november 2013

Open source blijkt geen eendagsvlieg. Joomla, Python, Firefox, Drupal, Wordpress, Linux en andere open source-systemen zijn populair bij professionele opdrachtgevers Ontwikkelaars die willen participeren, moeten steeds meer kennis in huis hebben en eigen initiatief nemen.

Hoe begin ik? Waar vind ik informatie? Hoe kan ik inhaken op de code? Hoe schrijf ik een module? Het zijn de veelgestelde vragen van (beginnende) ontwikkelaars die op hun zweterige zolderkamertjes besluiten te participeren in een open source-project. Ze hebben nog geen berg code ter beschikking en zetten daarom wat onwennig hun eerste stappen in een onbekende wereld.

Neem nou de programmeertaal Python, alom geprezen omdat je ingewikkelde algoritmes er simpel in kunt uitschrijven. In de TIOBE-index van oktober 2013 staat Python met een marktaandeel van 3,1 procent op de achtste plaats van programmeertalen wereldwijd. Vele miljoenen ontwikkelaars zweren bij Python. Maar Python heeft geen hoofdkantoor, geen filialen, geen personeel en geen afdeling HR die je even een aai over de bol kan geven. Hoe zet je er je tanden in als beginnende ontwikkelaar?

Lokale mailinglist

"We staan open voor bijdrages. Als iemand een bug vindt, zijn we altijd erg benieuwd", zegt Python-oprichter Guido van Rossum via Skype vanuit Belmont California. De vraag is natuurlijk welke kanalen Python daarvoor heeft opengesteld.
Van Rossum: "Gewone gebruikersvragen, ideeën en verbetervoorstellen kunnen het best naar lokale mailinglists. Daar kunnen ook discussies worden gestart. Verder hebben we python.org/dev. Daarop zien developers precies waar ze allemaal rekening mee moeten houden. We hebben een uitgebreide standaardbibliotheek en een complete gids voor bijdrages op docs.python.org. Als mensen zelf weten hoe een bug te fixen, dan kunnen ze een patch sturen."

Nog steeds de helft van zijn tijd besteedt Van Rossum aan het perfectioneren van Python. Sinds hij in 1991 met Python begon, zag Van Rossum het aantal regels code groeien van 10.000 naar meer dan één miljoen. Deze toegenomen complexiteit stelt hogere eisen aan developers, die niet meer voor elk wissewasje aan kunnen kloppen. Als ze nieuwe kennis op willen doen, moeten ze vooral bij elkaar te rade gaan. Ook het bezoeken van internationale meetings zoals PyCon, EuroPython en DjangoCon loont de moeite. Daar kan kennis worden gedeeld met duizenden ontwikkelaars van hetzelfde niveau.

Van Rossum: "Als je gisteren begonnen bent met Python, dan zijn je ideeën voor ons waarschijnlijk niet nieuw. Beginners adviseren we hun lokale mailinglist een tijdje te volgen om erachter te komen hoe ze een goed voorstel schrijven en een discussie starten. Beslissingen over voorstellen worden uiteindelijk genomen op basis van consensus door onze groep van zo'n honderd core-developers."

Pizza en bugs

Van 10.000 naar 1.000.000 regels in 22 jaar: open source begint volwassen te worden. Neem nou Joomla, een open source-platform waarop websites en content management systemen worden gebouwd. Joomla ontstond in 2005 als fork uit Mambo en ontwikkelde zich sindsdien stormachtig. Zo'n 700 Nederlandse zzp'ers werken al met Joomla en het aantal Nederlandse Joomla-sites bedraagt meer dan 100.000, schat webontwikkelaar Sander Potjer, die in Joomla's wereldwijde Leadership Team zit. Potjer: "Open source blijkt geen eendagsvlieg. Aan ons dus de taak goede implementatiepartners te koppelen aan developers met kennis van zaken. Want de roep om transparantie zal alleen maar verder groeien."

Hoe worden ontwikkelaars begeleid? Potjer: "We houden contact via Skype en allerlei forums. Verder hebben we een mailinglist, waaraan iedereen kan deelnemen. Via de mailinglist worden de meeste vragen gesteld. De echte beginners kunnen deelnemen aan een Joomla Bug Squad, een internationale groep die kijkt naar gerapporteerde bugs en verbetervoorstellen. Op onze documentatie-website kan gekeken worden hoe iemand aan de code bijdraagt en hoe de processen verlopen. En dan hebben we nog onze ‘Joomla Community Pizza, Bugs and Fun'. Dat is een supergezellig event. Samen testen en oplossen van bugs, pizza eten en bier drinken. Afgelopen zomer werd dit event tegelijkertijd in Nederland, Denemarken, Engeland, Bulgarije, India en de VS gehouden."

Dat Joomla veel mogelijkheden biedt om te participeren, betekent niet dat jonge ontwikkelaars bij het handje worden genomen. Potjer: "We verwachten veel eigen initiatief. Mensen moeten zelf zien dat iets beter kan, zelf tot actie overgaan, zelf code maken en terugsturen, en de discussie daarover niet uit de weg gaan. Als je slecht tegen feedback kunt, is open source misschien minder geschikt. Het gaat om kennis delen en de bereidheid van anderen te leren."

Drupal voor 'celebs'

Minstens zo populair als Joomla en Python is Drupal. Vele duizenden gratis te downloaden community-modules heeft Drupal ‘gebaard' sinds de oprichting in 1999. Dat die modules hebben geleid tot een stabiel platform blijkt wel uit de lijst met bekende namen die gebruik maken van Drupal. De websites van Michael Jackson, Pink, Robbie Williams, de Belgische bierbrouwer Leffe, McDonald's Australië, NASA, het Witte Huis, FedEx, Twitter en vele andere ‘celebs' draaien op Drupal. Dat zegt wel iets. Als zelfs verwende artiesten tevreden zijn met hun website, zal die wel prima functioneren. Het vroegere imago van ‘onveilig', dat onlosmakelijk aan open source verbonden was, lijkt te zijn afgezworen.

Ook aan Drupal de vraag hoe de ontwikkelaars begeleid worden. Baris Wanschers van de Stichting Drupal Nederland: "We organiseren elk jaar een Drupaljam. Daar kwamen afgelopen jaar 350 mensen op af, voornamelijk ontwikkelaars. Eind september hebben we DrupalCon gehad in Praag. Daar waren 1.800 mensen bij elkaar om kennis te delen en lol te maken. De sfeer is heel open. In 2014 hebben we DrupalCon in Amsterdam. Iedereen is welkom."

Online communiceren doen Drupal-ontwikkelaars nog steeds veel in IRC. Met name de core-ontwikkelaars vinden elkaar daar. Volgens Wanschers zijn er op elk willekeurig moment van de dag wel 500 mensen online om vragen te beantwoorden. Dat schiet lekker op. Verder wordt veel gebruik gemaakt van drupal.org om bugs te rapporteren en vragen te stellen. En als dit nog steeds niet tot het gewenste antwoord leidt, kunnen tientallen boeken en duizenden instructievideo's misschien uitkomst bieden.

"Er is gigantisch veel informatie te vinden", stelt Wanschers. "Maar vergis je niet. Drupal is complex. Hapklare brokken kunnen we niet geven. Mensen moeten leergierig zijn en zelf dingen uit willen zoeken. Wat dat betreft is er altijd genoeg te verbeteren aan Drupal. Wie onze nieuwste versie 7.23 downloadt, krijgt een zipfile. Dat kan beter, dat is zeker waar. Van de andere kant: ontwikkelaars die op basis van die zipfile een website draaiende krijgen, zijn precies degenen die we nodig hebben. Direct inzetbaar talent is schaars op de arbeidsmarkt."

Commercie bijt niet

"Weinig systemen kun je nog bouwen zonder open source te gebruiken", stelt Python-godfather Van Rossum nog maar eens. Ook hij voorspelt open source een gouden toekomst. "Zelfs Microsoft gebruikt open source als onderdeel van haar strategie."

Bij de groei naar volwassenheid komen ook commerciële belangen om de hoek kijken. Drupal is sinds een tijdje gelieerd aan het Amerikaanse IT-bedrijf Acquia. Volgens Baris Wanschers van SDN is die connectie "spannend", want zien de ontwikkelaars de koers van CTO Dries Buytaert van Acquia wel zitten? Wanschers: "Tot nu toe hebben ze goodwill. Acquia heeft veel van onze hardcore-ontwikkelaars in dienst genomen. Dries heeft een duidelijke visie neergelegd en delegeert goed. En er is genoeg ruimte voor tegenspraak. Dries krijgt niet de kans om een dictator te worden."

De commerciële koers is vooralsnog geen struikelblok voor veel ontwikkelaars, het gestegen technische niveau is dat misschien wel. Wanschers: "Drupal 7 was nog geschikt voor ontwikkelaars met weinig bagage. Drupal 8 gaat draaien op Symfony. Het wordt een zwaar object-geöriënteerde tool voor ervaren ontwikkelaars. Voor de een is dat een extra stimulans, de ander zal zich daardoor niet meer thuis voelen bij ons. Ontwikkelaars die het niet meer zien zitten, hebben alle gelegenheid Drupal te forken en onder een andere naam verder te gaan. Dat is nou vrije software."